Inleiding
Je staat er eigenlijk niet bij stil, maar wist je dat het oog een zeer complex orgaan is? Onze ogen en hersenen werken samen, maar hoe werkt het oog zelf? Elk oog past voortdurend de hoeveelheid licht aan die erin valt, stelt scherp op voorwerpen die nabij- of verafgelegen zijn en produceert continu beelden die direct naar de hersenen worden gestuurd. Laten we kijken naar de bouw en functie van het oog.
Lees verder
De oogkas
De oogkas, ook wel orbita genoemd, is een benige holte in de aangezichtschedel. Naast de oogbol bevinden zich hier ook oogspieren, oogzenuwen, bloedvaten en de structuren die traanvocht produceren en afvoeren.
De oogleden
De bovenste en onderste oogleden zijn dunne huidplooien die de ogen bedekken. Ze hebben een beschermende functie tegen uitdroging, fel licht en vreemde voorwerpen die op ons afkomen. De oogleden sluiten snel in een reflex (knipperen) zodat ze een mechanische barrière vormen.
De traanklieren
Traanvocht wordt grotendeels aangemaakt door de traanklier. Door het traanvocht wordt het bewegen van de oogbal en het openen van het ooglid gemakkelijker gemaakt. Tevens dient het traanvocht om vuildeeltjes uit het oog weg te spoelen en voorkomt het dat het oog uitdroogt of geïrriteerd raakt.
De wimpers
Wimpers zijn dikke en stugge haren die in rijen groeien op zowel de bovenste oogleden als de onderste oogleden. Ze zijn zeer tastgevoelig en hebben daarom ook een beschermende functie. Zo houden ze stofdeeltjes buiten het oog, doordat bij een zeer geringe aanraking het oog in een reflex sluit.
De oogspieren
Het oog bevat vier rechte oogspieren: onder, boven en aan de zijkanten. Ze zitten met één uiteinde vast aan een ring achter in de oogkas en met het andere uiteinde aan de buitenkant van het oog. Door de oogspieren is het mogelijk om het oog naar boven, onderen en opzij te draaien.
De oogzenuw
De oogzenuw is het eerste gedeelte van de oogzenuwbaan en wordt de nervus opticus genoemd. Deze bevindt zich aan de achterkant van het oog. Het gedeelte van de nervus opticus wat vast zit aan de oogbol heet de papil. Op deze plaats zit geen netvlies, waardoor we met dit gedeelte dus niet kunnen zien. Dit gedeelte wordt dan ook de blinde vlek genoemd.
De iris en de pupil
In het voorste deel van het oog, tussen het hoornvlies (cornea) en de ooglens, bevindt zich de iris. Dit deel van het oog geeft onze ogen kleur. Heb je blauwe ogen? Dan heeft het oog weinig pigmentatie. Heb je bruine ogen? Dan hebben je ogen juist veel pigmentatie. Daarnaast bestaan er ook grijze ogen en groene ogen.
Het oogwit
Het witte deel van het oog wordt het oogwit genoemd en zorgt voor de stevigheid van het oog. Het oogwit bestaat uit drie lagen:
1. Conjunctiva, dit is de bovenste laag bindvlies
2. Episclera, een dun laagje bindweefsel
3. Sclera, ook wel harde oogrok genoemd.
Het hoornvlies
Aan de voorkant van het oog bevindt zich het hoornvlies, ook wel cornea genoemd. Dit is het doorzichtige gedeelte van de sclera die de gehele oogbol omvat. De cornea werkt als een ooglens en is zelfs sterker dan de eigenlijke ooglens. De dioptrie is een meeteenheid om de brekingssterkte van de lens uit te drukken.
De ooglens
De ooglens is helder en zorgt ervoor dat het zicht scherp is. Dit doet de lens door te accommoderen, oftewel het boller en holler worden. Door boller te worden stelt het oog scherp voor voorwerpen van dichtbij en door holler te worden stelt het oog scherp voor veraf.
Het glasvocht
Het glasvocht wordt ook wel corpus vitreum genoemd. Het is een soort gelei en het vult de ruimte tussen de ooglens en het netvlies. Het glasvocht bevat geen bloedvaten en wordt door een dun vlies omgeven.
De oogkamer
Tussen het hoornvlies en de iris ligt de voorste oogkamer. Dit is een klein compartiment waarin zich heldere vloeistof bevindt, ook wel kamerwater genoemd. Het kamerwater heeft als functie om de ooglens te beschermen en het hoornvlies te voeden. Dit kamerwater wordt in de achterste oogkamer aangemaakt.
Het netvlies
Het netvlies bekleedt een groot deel van de binnenzijde van de oogbol. Het is een doorzichtig en rood vlies wat lichtgevoelig is. Het netvlies bevat cellen die ook wel fotoreceptoren worden genoemd. Deze zetten beeld om in elektrische signalen die vervolgens naar de hersenen gaan.
De macula/gele vlek
De macula wordt ook wel de gele vlek genoemd en bevindt zich in het midden van het netvlies achterin het oog. Staafjes en kegeltjes zijn niet gelijkmatig over het netvlies verdeeld.
Het vaatvlies
Tegen de binnenkant van het harde oogrok ligt het vaatvlies, ook wel chorioidea genoemd. Het vaatvlies bestaat uit drie lagen:
• Lamina vasculosa, een laag grote vaten
• Choriocapillaris, een laag kleine vaten
• Membraan van Bruch